همه مردها... هستند. شما زن‌ها همتون...

اینها شیرازی‌اند، پس... هستند.
آنها شمالی‌اند، پس... هستند.
همه آلمانی‌ها ... هستند.
ایرانی‌ها... هستند ولی خارجی‌ها ... هستند.

ما ایرانیها همیشه میخوایم آسون ترین راه رو انتخاب کنیم.
متولد ماه... هستی پس بی قید و بندی!
اهالی فلان شهر همه قاچاقچی هستن
طرف بنز داره پس...
همه تویوتاها... هستند
و هزاران مثال دیگه...

  
این جملات، نشانگر یک خطای رایج در تحلیل و تصمیم‌گیری است.
پیش از توضیح این خطا بیایید این داستان را با هم بخوانیم:

روزی پسری همراه پدرش سوار ماشین در حال حرکت تصادف می‌کنند و پدر درجا فوت می‌کند. نیروهای امدادی پسر رو به بیمارستان منتقل می‌کنند. زمانی که رییس بیمارستان برای بررسی وضعیت جسمانی پسر به ملاقاتش می‌آید با تعجب متوجه می‌شود که این فرد همان پسر خودش است.
اگر پدر فوت کرده، پس رییس بیمارستان چه کسی است؟

اگر خطای استریوتایپ (تفکر قالبی یا کلیشه‌ای) در مورد جنسیت وجود نداشت بیشتر ما جواب درست را می‌توانستیم حدس بزنیم.
رئیس بیمارستان مادر پسر بود.!

ولی ما این استریوتایپ را داریم که رئیس بیمارستان قاعدتاً یک مرد است و اصلاً ذهن ما اجازه حل این معما رو به ما نمی‌دهد.

#استریوتایپ، خطایی‌ست که به واسطه‌ آن، یک فرد/پدیده را تنها براساس معیارهای خاص مانند محل زندگی، سابقه، جنسیت، قومیت، رنگ پوست و موارد مشابه قضاوت می‌کنیم و یک حکم کلی صادر می‌کنیم.

#خطای_استریوتایپ ترکیبی از نگرش و پیش‌داوری‌ها است که به گروهی خاص تعمیم یافته و اغلب هم نادرست است!
به عبارتی کسانی تفکر قالبی دارند که فکر می‌کنند همه افراد یه گروه از یک ویژگی معین برخوردارند.

چگونه از تفکر قالبی در امان بمانیم:

تکنیک سه ثانیه تعلیق:
معمول آن است که میان قضاوت درباره‌ یک شئی، شخص یا پدیده و به زبان آوردنِ آن قضاوت، تقریباً زمانی وجود ندارد و به همان سرعتی که در ذهنمان قضاوت شکل می‌گیرد آن قضاوت را بیان می‌کنیم.
اگر با تمرین
بین آنچه در ذهن مان می‌گذرد
و آن چه می‌گوییم
فقط سه ثانیه تاخیر بیاندازیم
مغز ما فرصت پیدا می‌کند که در مورد آن نه به صورت خودکار که به صورت خودآگاه قضاوت فکر کند.

در آن سه ثانیه فقط یک سوال از خود بپرسیم:
آیا برای آنچه می‌خواهم بگویم شواهد کافی دارم یا صرفا بر مبنای یک پیش دانسته است که هیچگاه آن را نیازموده‌ام و از نظر آماری بررسی نکرده‌ام؟
همین تاخیر سه ثانیه‌ای و همان سوال ساده را می‌شود در فوروارد کردن یک پیام یا به اشتراک‌گذاری مجدد آن پیام در شبکه‌های اجتماعی به کار برد.